Цинкот и неговата важност се откриени во 18 век. Тој е еден од минералите во трагови којшто учествува во бројни процеси и функции. Составна компонента е на инсулинот и го поттикнува неговото лачење, половите хормони и многу ензими. Се наоѓа во коските и мускулите, простатата, црниот дроб, еритроцитите и леукоцитите. Има голема важност во апсорпцијата на витаминот А и одржувањето на нивото на витаминот Е. Неопходен е за синтеза на протеини, колаген и создавање на коскена маса. На него се должи функционирањето на сетилото за мирис и вкус. Има улога во одржувањето на балансот и нивото на бакарот чијшто недостаток може да биде причина за појава на артритис, како и појава на психолошки нарушувања, параноја и анорексија. Цинкот е потребен за одржување на кисело-базната рамнотежа во организмот и спречувањето алергиски реакции и кожни болести како псоријазата.
Цинкот спаѓа во микроелементите коишто ни се потребни во мали количини. Во телото го има 1.3-2.3 g, главно во клетките и е најконцентриран клеточен микроелемент. Во телото, најмногу го има во ретината и во машките репродуктивни органи, како и во коските и мускулите.
Улогата на цинкот во одржувањето на имунитетот
Цинкот придонесува за создавање и активирање на Т-лимфоцитите, белите крвни клетки коишто се борат против инфекциите. Кога ќе се зголеми количината на цинк со суплементи, се зголемува и бројот на Т-лимфоцитите во крвта, а со тоа и можноста за побрзо справување со инфекциите.
Симптоми на недостаток на цинк:
‒ Сува и груба кожа;
‒ Сува коса и кршење на ноктите, како и бели точки на ноктите;
‒ Намалено чувство за вкус и мирис;
‒ Губење апетит и телесна тежина;
‒ Намалена приспособливост на очите на темнина;
‒ Дијареа;
‒ Чести инфекции и потешко зараснување на раните;
‒ Кожни иритации и нарушувања, како дерматитис и акни;
‒ Можни се и нарушувања во растот и развојот, концентрацијата и памтењето, имунитетот, како и импотенција и неплодност;
Недостатокот на цинк прво треба да се надомести со правилна исхрана, а потоа да се земаат препарати со цинк.
Најдобри извори на цинк се месото (говедско, мисиркино и внатрешните органи), риба (сардина, туна) и други морски плодови. Значајни извори на цинк се млекото и млечните производи, јајцата и житариците. Иако искористувањето на цинкот е помало при растителна исхрана во однос на храната од животинско потекло, секако се препорачуваат и растителни плодови: ореви, лешници, бадеми, грашок, грав, соја, пивски квасец, пченични ’ркулци, тиква и други семиња.
Препорачаните дози за цинкот зависат од староста и полот. Возрасните лица може да земаат и до 40 mg без негативни последици, но мора да се нагласи дека долготрајното земање цинк во високи дози може да ја намали апсорпцијата на бакар и железо. Поради тоа, просечните препорачани дози со цинк се околу 12mg за жени, а за возрасни мажи 15 mg. Дневната доза за децата е околу 10 mg. Вредностите на цинк се намалени кај пушачите, алкохоличарите, дијабетичарите и трудниците, а зголемена потреба за нив имаат спортистите и активните рекреативци.
Мери Спасовска-Гичева, дипл. биохем.
Контакт:
ПЗУ ДИЈАГНОСТИКА ФАРМАХЕМ
тел.: 02/20 31 905, 02/240 33 55
моб.: 071/ 30 60 19
е-пошта: lab@farmahem.com.mk